talui

Zalezy. "Talui". Od czegos. Od wszystkiego.

Kazda prosta odpowiedz - zalezy.

Od tego czy jest swieto. Czy to swieto jest tzw. 'wysokie' czy zwykle. Czy to pierwszy dzien swieta, czy ktorys z kolei.
Duzo zalezy od tego, czy restauracja jest 'mleczna' czy 'miesna'.
Czy mozemy pojsc na ta plaze? To zalezy czy to plaza 'religijna' czy otwarta. Bo wtedy to zalezy, czy to strona meska czy zenska.
O ktorej otworza nam sklep w sobote wieczorem zalezy, czy mamy lato, czy zime, bo od tego bedzie zalezalo, o ktorej zachodzi slonce, czyli konczy sie szabat.

Wszyscy sobie zartujemy, ze w Izraelu nie ma prostych odpowiedzi, wiec rozczulajacym jest dla nas widok, kiedy ktos traci cierpliwosc, bo rzeczy nie sa przewidywalne. Jak maja byc przewidywalne, skoro wszystko... zalezy?

Jest w Izraelu swieto, kiedy wszystko jest nieczynne - lacznie z ulicami (niektore sa wrecz zabarykadowane bramkami, zeby przypadkiem komus nie przyszedl do glowy glupi pomysl, zeby to przetestowac). Yom Kippur - Dzien Odkupienia. Dzieci na rowerkach wychodza na drogi szybkiego ruchu, cale rodziny ida do synagogi srodkiem zwykle ruchliwych ulic. Caly dzien Izraelczycy - czesto nawet ci niereligijni - poszcza. Wielu posci nawet od wody.

W czasie takich swiat jak Pascha i Sukkot to, czy sklepy sa otwarte, zalezy od dnia. W pierwszy i ostatni dzien wszystko jest zamkniete, ale drogi sa otwarte. W odroznieniu od Yom Kippur oczywiscie mozna jesc. Wrecz trzeba. ;)

W trakcie 'srodkowych' dni swiatecznych Paschy i Sukkot sklepy oraz restauracje funkcjonuja w zasadzie normalnie - ale to zalezy, czy mowimy o dniach paschalnych czy sukkot. Bo w czasie Paschy, z racji, ze nie mozna spozywac niczego z zakwasem (termin interpretowany w Izraelu baaardzo szeroko), polowa sklepow spozywczych jest zagrodzona, a restauracje maja specjalne, okrojone menu na ten czas.

Sa jeszcze inne swieta - tzn. zalobne (np. pamiatka zburzenia swiatyni), kiedy niektore miejsca sa otwarte, a niektore zamkniete. Zalezy od miejsca i jego rodzaju. Restauracje i sklepy z odzieza sa zazwyczaj zamkniete, podobnie jak miejsca rozrywki typu kino, ale sklepy spozywcze, stacje benzynowe i tym podobne beda normalnie funkcjonowaly, podobnie jak transport publiczny.

To, czy w danej restauracji dostaniemy hamburgera, zalezy od tego, czy restauracja jest mleczna czy miesna. I to nie ma zwiazku z zadnym swietem.

Zasady koszernosci w zywieniu klada duzy nacisk na rozdzielanie produktow mlecznych i miesnych, oraz wszystkich ich pochodnych. Natomiast ryby, jajka, owoce, warzywa, kawa, herbata itp. to produkty "parve", czyli neutralne, wiec mozemy je laczyc albo z mlecznymi albo z miesnymi.

Wbrew nazwie, restauracja mleczna nie jest ograniczona do produktow mlecznych. Bardziej prawidlowym okresleniem byloby nazwac ja po prostu 'restauracja bezmiesna' albo wegetarianska. W restauracji miesnej natomiast nie dostaniemy prawdziwego cappucino ani sernika, chociaz Izraelczycy sa bardzo dobrzy w tworzeniu substytutow.

Miejsce pod sciana placzu, gdzie wolno ci sie modlic, zalezy od tego, czy jestes kobieta czy mezczyzna. W srodowiskach religijnych wiele rzeczy bedzie zalezalo od twojej plci - czy modlic sie z szalem, gdzie mozesz usiasc w synagodze, jak masz sie przywitac z innymi ludzmi.

Cale zycie 'talui'. I co ciekawe, nawet kiedy nic nie jest oczywiste, to nie zawsze znaczy, ze jest skomplikowane. Bo to tez zalezy. 

Comments

Popular posts from this blog

Szczepionki w Izraelu - komu wierzyć?

sababa

Jeruszalaim